Pamukta yerli üreticiye ithalat darbesi: Tarladan kopuş

Türkiye’nin tekstil lokomotifi olan “beyaz altın” pamukta, tedarik zincirinin halkaları yerli üretimden koparak tamamen dış pazara bağlanıyor. Trade Data Monitor (TDM) verilerinden derlenen son rakamlar, Türkiye’nin hammadde ihtiyacında ABD ve Brezilya’ya olan bağımlılığının rekor seviyeye ulaştığını kanıtlıyor.

Ancak madalyonun diğer yüzünde, artan maliyetler ve yanlış politikalar nedeniyle tarlasını terk eden Türk çiftçisinin hazin öyküsü yatıyor.

PAMUKTA İTHALAT BAĞIMLILIĞI: YERLİ ÜRETİM NEDEN CAN ÇEKİŞİYOR?

Stratejik bir hammadde olmasına rağmen Türkiye’nin pamuk üretimi, yıllardır ithal ürünlerin gölgesinde kalmış durumda. 2025/26 pazarlama yılının ilk verileri, Türkiye’nin rotasını tamamen dış pazara kırdığını gösteriyor. Uzmanlara göre bu tablo bir “tedarik başarısı” değil, yerli üreticinin üretim sahasından çekilişinin resmi bir ilanıdır.

ÜRETİM DÜŞERKEN İTHALAT NEDEN ZİRVEDE?

Son verilere göre Türkiye’nin pamuk üretimi, bir önceki yıla oranla yüzde 19 azalarak 700 bin ton seviyesine geriledi.

Bu dramatik düşüşün arkasında yatan temel nedenler ise kronikleşen sorunlar yumağından oluşuyor:

• Yüksek maliyet ve düşük fiyat: Mazot, gübre ve ilaç maliyetleri katlanırken, pamuk alım fiyatlarının beklentilerin altında kalması çiftçiyi üretimden uzaklaştırdı.

• Su sorunu ve altyapı yetersizliği: DSİ’nin barajlardaki su yetersizliği, özellikle Ege ve GAP bölgelerinde verimi doğrudan vurdu.

• Dış ticarette korumasızlık: Pamuk ithalatında gümrük vergisinin yüzde 0 olarak uygulanması, yerli üreticiyi dampingli ithal ürünler karşısında savunmasız bıraktı.

2000’Lİ YILLARDAN BUGÜNE: BİR GERİLEME HİKAYESİ

Bir zamanlar tekstil dünyasının hammadde deposu olarak anılan Türkiye, son yirmi yılda dünyanın en büyük 4. ithalatçısı konumuna geriledi. Üretim alanları daralırken, sanayinin hammadde ihtiyacı tamamen dışa bağımlı bir yapıya hapsedildi.

Türkiye Pamuk Üretim ve Alan Verileri (2000-2025)

SANAYİCİ KAZANIRKEN ÇİFTÇİ KAYBEDİYOR

Tekstil sektörü, Gümrük Birliği avantajlarıyla pamuğu sıfır vergiyle ithal edebilirken, bu durum yerli üreticinin aleyhine bir rekabet ortamı yaratıyor. Türkiye, ihtiyacı olan 1,4 milyon ton pamuğun ancak yarısını üretebilir hale geldi. Yerli üretim desteklenmediği sürece, tekstil sektörünün küresel rekabet gücü de hammadde krizine bağlı olarak “pamuk ipliğine” bağlı kalmaya devam edecek.
Abd liderliği ele geçirdi

2024/25 döneminde yüzde 23 olan ABD’nin payı, 2025/26 sezonunda büyük bir sıçrama yaparak yüzde 38,6 seviyesine yükseldi. Geçen yılın lideri Brezilya’yı geride bırakan ABD, Türk tekstil sektörü için yeniden ana tercih haline geldi.