Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ishal vakalarının nedenleri, modern bilimsel çalışmalarla birlikte daha geniş bir yelpazede değerlendirilmeye başlandı. Daha önce yaygın olarak sadece bakteri, virüs ve parazit kaynaklı enfeksiyonlara atfedilen ishal durumunun, özellikle kronikleşen vakalarda, gastrointestinal sistemin temel bozukluklarından kaynaklandığı uluslararası uzmanlarca sıklıkla dile getirildi.
Yapılan bilimsel araştırmalar, kronikleşen vakaların altında Yorgun Bağırsak Sendromu ve Çölyak gibi sistemik sorunların yattığını gösterdi.
UZMANLARDAN ÇARPICI BULGULAR
Gastroenteroloji alanında önde gelen isimlerden, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) bünyesinde çalışan Dr. Eleanor Vance, enfeksiyon dışı ishal nedenlerine dikkat çekti.
Dr. Vance, “Hastaların büyük bir kısmı bize ‘enfeksiyon kapmadım ama ishalim geçmiyor’ şikayetiyle geliyor. Bu durum, İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) ve İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBH) gibi kronik rahatsızlıkların göz ardı edilmemesi gerektiğini gösterdi” şeklinde konuştu.
Kuzey Avrupa ve Amerika’daki tıp dergilerinde yayınlanan kapsamlı araştırmalar, ishalin patofizyolojik mekanizmalarının sadece enfeksiyöz etkenlerle sınırlı olmadığını, aynı zamanda osmotik, sekretuvar ve motilite bozukluklarına bağlı olarak da ortaya çıktığını gözler önüne serdi.
Örneğin, Çölyak hastalığı ve Laktoz İntoleransı gibi gıda duyarlılıklarında, sindirilemeyen maddelerin bağırsak içinde su çekerek ozmotik ishale neden olduğu bilimsel deneylerle kanıtlandı.
İLAÇ KULLANIMI VE STRESİN GİZLİ ROLÜ
New York’taki Mount Sinai Hastanesi’nden Klinik Farmakoloji Uzmanı Dr. Michael Chen ise, bazı yaygın ilaçların gastrointestinal sistem üzerindeki etkilerine vurgu yaptı.
Dr. Chen, antibiyotiklerin bağırsak florasını kökten değiştirerek ishalin en sık rastlanan enfeksiyon dışı nedenlerinden biri olduğunu, bunun yanı sıra bazı tansiyon ve kemoterapi ilaçlarının da benzer etkiler yarattığını ifade etti.
Son dönemde yapılan araştırmalar, uzun süreli stres ve kaygı durumlarının da bağırsak-beyin aksı üzerindeki doğrudan etkisiyle bağırsak hareketliliğini hızlandırarak ishale yol açabildiğini ortaya koydu.
BİLİMSEL VERİLERLE DESTEKLENEN DİĞER FAKTÖRLER
Gıda İntoleransları: Süt ürünlerindeki Laktoz veya buğdaydaki Gluten (Çölyak Hastalığı) gibi maddelere karşı gelişen kalıcı duyarlılıkların kronik ishalin önde gelen sebepleri arasında yer aldığı belirlendi.
Hormonal Bozukluklar: Hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid bezi) gibi metabolizmayı hızlandıran hormonal durumların, bağırsak hareketlerini artırarak ishal gelişimine zemin hazırladığı tespit edildi.
Yapay Tatlandırıcılar: Şekersiz sakız ve diyet ürünlerinde bulunan Sorbitol ve Fruktoz gibi bazı yapay tatlandırıcıların, bağırsaktan emilemeyerek ozmotik etkiyle ishale neden olabildiği aktarıldı.
Bu yeni bulgular ışığında, ishal şikayetiyle başvuran hastalara yaklaşımda sadece enfeksiyon taramasının yeterli olmadığı, beslenme düzeni, ilaç geçmişi ve altında yatan kronik sistemik hastalıkların detaylıca araştırılması gerektiği uluslararası tıp camiasının ortak görüşü olarak kayıtlara geçti.
